Wie goed is krijgt een bonus, wie stout is de roe.

Wie goed is krijgt een bonus, wie stout is de roe.

“Ja, maar als je graag wilt dat de Sint vannacht langskomt, moet je nu wel flink je pyjama aan doen. Anders gaat die misschien zeggen dat je niet flink was en niet meer komen.”  Met een pruillip doet mijn dochter deze zaterdagavond dan toch eindelijk haar pyjama aan. Ik had mezelf altijd voorgenomen van Sinterklaas nooit te gebruiken als drukkingsmiddel om mijn dochter haar gedrag te beïnvloeden. Maar zoals zoveel principes die je hoog in het vaandel draagt in het pre-kinder tijdperk, werd ook dit principe proper onder de mat geschoven voor ik het zelf goed door had. 

Mijn dochter is nu bijna 3 en het is de eerste keer dat ze echt bewust Sinterklaas beleeft. Het principe is simpel: als je heel het jaar flink bent geweest, krijg je een cadeautje en snoep van de Sint op 6 december. Als ouder soms een makkelijke truc om de kindjes te overtuigen van flink te zijn. Maar vandaag (7 december) werkt dat trucje natuurlijk niet meer. Mijn dochter zal vanavond haar pyjama niet per sé aantrekken omwille van de Sint… de buit is tenslotte binnen (een zingende pop van Elsa, voor de nieuwsgierigen). En het zal niet meer werken tot begin november 2016 ergens. De kindjes weten dat rond begin november de Sint zijn evaluaties begint op te stellen. Hij zal langs komen met zijn groot boek, waarin het gedrag van alle kindjes uitgebreid beschreven staat. Er staat in of ze stout of flink zijn geweest. Kindjes die flink zijn geweest, die kunnen rekenen op een cadeautje.  Hmmm, dit klinkt herkenbaar.
​​

"Als dit niet goed werkt voor kindjes, waarom dan wel voor werknemers?"
​

We weten dat dit voor kindjes eigenlijk maar enkele weken voor 6 december een effect heeft. De rest van het jaar trekken ze zich weinig aan van de Sint. We weten eigenlijk ook dat het ‘not done’ is om stoute kindjes de roe te geven. Het werkt niet voor kindjes om te zeggen “je bent niet flink geweest, Bartje, dus dit jaar komt de Sint niet langs voor jou”… We beseffen dat dit zo niet werkt. 
Waarom denken we dan toch dat dit systeem kan werken voor volwassenen?

Het grote evaluatie boek

Elk jaar in december komt er een manager langs. Hij heeft van alle werknemers een groot boek me cijfertje bijgehouden. Die cijfertjes vertellen hem of de werknemers flink zijn geweest of niet. Ze moeten allemaal op de schoot komen zitten, de manager zal dan de cijfertjes uit zijn grote boek voorleggen en zijn oordeel kenbaar maken. “Jij hebt flink gewerkt, Adil, jij verdient van mij een bonus!” of: “Oei Kareltje, jij hebt niet zo flink gewerkt. Als je graag een cadeautje wilt, moet je volgend jaar toch wat flinker werken.”  Als dit niet goed werkt voor kindjes, waarom dan wel voor werknemers?

Wetenschappers weten al 20 jaar dat jaarlijkse evaluaties niet werken. Vandaag zien we dat deze boodschap gelukkig begint door te dringen bij de bedrijven. Dit weekend stond hier een uitgebreid artikel over in De Standaard (http://www.standaard.be/cnt/dmf20151204_02005508). Het artikel laat enkele mensen aan het woord uit de academische wereld, maar er komen ook managers aan bod die het evaluatiesysteem in hun bedrijf hebben afgeschaft. Zij zijn gestart met betere alternatieven, die volgens de wetenschap meer steek houden.

De Sint als Coach

Dit is een duidelijk voorbeeld van hoe wetenschap een bijdrage kan leveren aan bedrijven. En dit is nog maar het tipje van de sluier: er liggen nog massa’s onderzoeken, technieken en metingen in de kelders van de universiteiten te wachten om gebruikt te worden in de bedrijven. We weten al meer dan 20 jaar dat je beter alleen ideeën bedenkt, dan in groep. We weten al meer dan 20 jaar dat de communicatie cultuur in een team de prestatie van het team bepaalt. We kunnen het meten en we kunnen er acties rond voorstellen. Dit ligt helemaal in lijn met de missie van The Forge: onderbouwde kennis, technieken en tools vertalen naar en toepassen in bedrijven. Met een Team Climate Inventory meet je bijvoorbeeld in welke mate je werknemers ondersteuning ervaren. Als dit laag is, is het tijd om iets te doen aan je manier van feedback geven. Een oplossing kan zijn om een systeem van Check-ins in te voeren, waarbij managers een meer coachende rol krijgen. 

Daarom ben ik voorstander van een meer coachende Sint. Sinterklaas zou om de twee weken een keer moeten langskomen en met mijn dochter overlopen of het al beter lukt om ’s avonds haar pyjama aan te doen. Bij weinig vooruitgang vraagt de Sint hoe hij haar helpen kan om erin te verbeteren. Zo’n Sint is geen jaarlijks manipulatief trucje meer om kortstondig het gedrag van mijn dochter te sturen. Die Sint zou het hele jaar door een écht effect hebben. Die zou vanavond nog altijd invloed hebben op het pyjama ritueel van mijn dochter. Bovendien zou het ten minste een wetenschappelijk onderbouwde Sint zijn. 
​

(foto: intermediair.nl)